امامت از نخستین مباحثی است که در اندیشه امامیه مسئله جدی به حساب آمده است و حاکم به نسبت دیگر مباحث در نظر گرفته شده است. در تاریخ به این مسئله اذعان شده است که اولین مبحث اختلافی در بین مسلمین [که باعث ایجاد جدایی دو گروه کلی در اندیشه اسلامی شده است] مبحث امامت بوده است.
تفاوت اصلی شیعه با دیگر فرق اسلامی در این بحث است که به موجب این مسئله راه شیعه از دیگران جدا شده است،با این که دیگر فرق هم به امامت نگاه و توجه دارند ولی تلقی ایشان از این بحث،بحثی عملی و سیاسی و مربوط به حوزه رفتار دانسته اند و نه حوزه اندیشه ولی شیعه تلقی فرهنگی و فکری از این مبحث مهم داشته است.
خط سقیفه تلقی ونگاهش حکومتی و خلافتی بوده است واز همین رو اهل سنت [به شکل عقیدتی] وارد این بحث نشده اند وفقط در زمان محاجه و رویارویی شیعیان وارد این حوزه از مباحث امامتی شده اند. خوارج نیز تلقی عملی داشته وتا قرن دوم وتا زمان محاجه شیعیان وارد بحث عقیدتی امامت نشده اند.
پس تنها شیعه بود که به بُعد معرفتی امامت از همان ابتدا پرداخت وتا زمان معاصر هم آنرا پیگیری کرده است ودیگر فرق همانطور که اذعان داشته اند این رویکرد را وام‌دار شیعیان هستند واز قرن چهارم به بعد به این رویکرد نیز در عقائد خویش پرداخته وآن را نیز مطرح کرده اند با این که خودشان امامت را به شکل معرفتی قبول ندارند.
امامت تبیینی
